1. Khái quát chung về dịch vụ Tìm kiếm cứu nạn Hàng không ( SAR)

Dịch vụ Tìm kiếm cứu nạn (TKCN) nói chung và dịch vụ TKCN Hàng không nói riêng là loại hình hoạt động không chỉ mang tính xã hội và kinh tế đơn thuần mà nó còn mang một ý nghĩa nhân đạo sâu sắc.

Dịch vụ TKCN được thiết lập trong phạm vi vùng thông báo bay của Việt nam và vùng Tìm kiếm cứu nạn được tổ chức hàng không dân dụng Quốc tế ủy quyền. Mục đích của dịch vụ là nhằm ngăn ngừa và giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản khi có hiểm họa, rủi ro và tai nạn tàu bay xẩy ra.

Với vai trò, chức năng nhiệm vụ được giao, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (Tổng công ty) luôn chú trọng, quan tâm đến việc cung cấp dịch vụ TKCN Hàng không. Lãnh đạo Tổng công ty, các đơn vị thành viên luôn xác định đây là một dịch vụ quan trọng và cần thiết, là nghĩa vụ và trách nhiệm của toàn Tổng công ty.

2. Hệ thống tổ chức:

Hiện tại cơ quan chỉ đạo chung về công tác tìm kiếm cứu nạn trong Tổng công ty gồm có: Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (Tổng công ty) và BCH PCTT&TKCN tại các đơn vị trực thuộc.

Lực lượng trực tiếp, thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn hoạt động 24/24h gồm:

- Trung tâm Phối hợp TKCN Hàng không thuộc Tổng công ty: Là cơ quan Thường trực Ban chỉ huy PCTT&TKCN Tổng công ty, tham mưu, chỉ đạo công tác chuyên môn TKCN, thường trực tiếp nhận, xử lý thông tin về TKCN và phối hợp hiệp đồng với 03 Trung tâm Hiệp đồng TKCN tại 03 khu vực Bắc - Trung - Nam và các cơ quan, đơn vị liên quan để thực thi nhiệm vụ TKCN.

- Trung tâm Hiệp đồng TKCN Hàng không thuộc Công ty Quản lý bay  miền Bắc.

- Trung tâm Hiệp đồng TKCN Hàng không thuộc Công ty Quản lý bay  miền Trung.

- Trung tâm Hiệp đồng TKCN Hàng không thuộc Công ty Quản lý bay  miền Nam.

Diễn tập tìm kiếm cứu nạn hàng không tại sân bay Hòa Lạc năm 2012

3. Chức năng nhiệm vụ:

Dịch vụ TKCN hàng không là một trong 05 dịch vụ bảo đảm cung cấp của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam, trong đó:

a. Trung tâm Phối hợp TKCN:

Là đơn vị trực thuộc Tổng công ty có các chức năng chính sau:

- Tham mưu cho Lãnh đạo Tổng công ty về việc triển khai thực hiện công tác TKCN Hàng không, phòng chống thiên tai, sẵn sàng ứng phó khẩn nguy và TKCN khi có tình huống tàu bay lâm nguy/ lâm nạn xảy ra trong vùng trách nhiệm TKCN của Việt Nam và vùng thông báo bay do Việt Nam quản lý.

- Là cơ quan thường trực của Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và Tìm kiếm, cứu nạn của Tổng công ty.

- Có nhiệm vụ tổ chức lực lượng thường trực 24/24h, tiếp nhận, phân tích, xử lý và báo cáo các thông tin liên quan đến tình huống tàu bay lâm nguy, lâm nạn; Phối hợp, hiệp đồng với các Trung tâm Hiệp đồng TKCN Hàng không, Hàng hải, Trung tâm khẩn nguy sân bay, các cơ quan, đơn vị, các địa phương liên quan để triển khai thực hiện nhiệm vụ.

- Trung tâm Phối hợp TKCN Hàng không là đơn vị chủ trì xác định khu vực tìm kiếm, đề xuất, lập kế hoạch bay và báo cáo Cục Hàng không phương án tìm kiếm tàu bay dân dụng lâm nguy/lâm nạn. Chịu trách nhiệm trực tiếp hoặc tham gia phối hợp, hiệp đồng với các cơ quan đơn vị tổ chức, cá nhân liên quan để triển khai thực hiện nhiệm vụ.

- Đảm bảo hệ thống thông tin liên lạc thông suốt, hệ thống trang thiết bị kỹ thuật và cơ sở vật chất sẵn sàng phục vụ Ban Chỉ huy TKCN và Trung tâm Chỉ huy khẩn nguy Hàng không Quốc gia thực hiện tốt việc chỉ huy, điều hành có hiệu quả các hoạt động TKCN và ứng phó khẩn nguy Hàng không khi có tình huống xảy ra.

- Chủ trì xây dựng các văn bản hiệp đồng, các phương án, phương thức, quy trình hoạt động liên quan đến công tác TKCN và phòng chống thiên tai của Tổng công ty, trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền; Tổ chức phổ biến, triển khai và theo dõi, kiểm tra, tổng kết báo cáo kết quả thực hiện.

- Lập kế hoạch đào tạo huấn luyện, kế hoạch diễn tập trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và chịu trách nhiệm tổ chức triển khai thực hiện.

- Chủ trì tổ chức kiểm tra đối với các Trung tâm Hiệp đồng TKCN thuộc các công ty Quản lý bay miền Bắc, Trung, Nam.

Diễn tập tìm kiếm cứu nạn hàng không tại Nghệ An năm 2015

b. Trung tâm HĐTKCN khu vực:

- Các Trung tâm HĐ TKCN khu vực (miền Bắc, miền Trung, miền Nam) trực thuộc các công ty Quản lý bay khu vực, chịu trách nhiệm thực hiện công tác phối hợp hiệp đồng về lĩnh vực TKCN trong vùng trách nhiệm được giao;

- Tiếp nhận và xử lý thông tin về lĩnh vực TKCN trong khu vực được phân công;

- Duy trì lực lượng trực đảm bảo công tác hiệp đồng TKCN 24/24;

- Phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, lực lượng trong và ngoài ngành HK, thực hiện các nhiệm vụ TKCN trong khu vực trách nhiệm của Trung tâm TKCN, bảo đảm thông báo, hiệp đồng kịp thời khi có tình huống liên quan đến các giai đoạn khẩn nguy;

- Sẵn sàng tham gia Tổ tìm kiếm hiện trường theo sự phân công của Ban Chỉ huy TKCN.

Diễn tập vận hành cơ chế tìm kiếm cứu nạn hàng không tại Hòa Bình năm 2017

4. Lời kết

Cùng với sự phát triển, lớn mạnh không ngừng của ngành hàng không, trong những năm qua Tổng công ty quản lý bay Việt Nam đã quan tâm sâu sát đến lĩnh vực dịch vụ Tìm kiếm cứu nạn được thể hiện cụ thể trong đề án phát triển nguồn nhân lực của tổng công ty Quản lý bay Việt Nam. Dịch vụ Tìm kiếm, cứu nạn đã được kiện toàn, thống nhất về mô hình tổ chức trong toàn Tổng công ty, chất lượng nguồn nhân lực ngày càng được nâng cao, trang thiết bị tìm kiếm và cứu nạn được đầu tư mới, đồng bộ và hiện đại đáp ứng được yêu cầu cung cấp dịch vụ.Trong hoạt động thực tiễn, dịch vụ Tìm kiếm cứu nạn của Tổng công ty đã đạt được nhiều thành tích, luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ có hiệu quả với các cơ quan đơn vị trong và ngoài ngành hàng không. Với kết quả đã đạt được hoạt động trong lĩnh vực tìm kiếm cứu nạn của Tổng công ty đã được nhiều  bộ, ngành từ Trung ương đến địa phương biểu dương, khen ngợi. Đặc biệt nỗi bật đó là tham gia tìm kiếm tàu bay Quân sự SU- 30MK và KASA- 212 lâm nạn trên biển vịnh Bắc bộ. Bằng thiết bị của Tổng công ty đầu tư, lực lượng Tìm kiếm cứu nạn Hàng không đã tìm kiếm và tham gia trục vớt thành công hộp đen tầu bay lâm nạn trên biển.