Hệ thống quản lý an toàn (SMS) đã trở thành một phần không thể thiếu trong bộ Hồ sơ an toàn của ngành hàng không, được các hãng hàng không, các cảng hàng không và các nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay sử dụng.Về cơ bản, SMS sẽ tuyên truyền văn hóa an toàn trong một tổ chức, nhằm bảo đảm rằng tổ chức đó đang theo đuổi những cách thức vận hành tốt nhất và tạo ra một môi trường mà ở đó tất cả các sự vụ an toàn đều được báo cáo “không truy cứu” với mục tiêu chung là duy trì và nâng cao an toàn.

Để giải quyết thực trạng của việc không thể xác định nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay (BĐHĐB) có thực sự đáp ứng những nguyên tắc/hướng dẫn của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) hay không, Tổ chức các nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay (CANSO) đã đưa ra sáng kiến về bộ Tiêu chuẩn xuất sắc cho Hệ thống quản lý an toàn 2015 - SEANS-An toàn. Bộ Tiêu chuẩn này được xây dựng theo định hướng đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn và khuyến cáo thực hành của ICAO trong Phụ ước 19 về quản lý an toàn, nhằm giúp giải quyết các vấn đề về an toàn. Nó sẽ đánh giá và xác nhận mức độ trưởng thành của Hệ thống SMS của các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB thành viên CANSO.

Sử dụng các chuyên gia đánh giá độc lập của CANSO, SEANS-An toàn sẽ cung cấp cho các thành viên CANSO những phương pháp đã được chuẩn hóa và công bằng để đảm bảo và chứng minh với cơ quan quản lý nhà nước và ICAO về năng lực quản lý an toàn của nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB. Thông qua chương trình này, các thành viên CANSO sẽ có thể tiêu chuẩn hóa một cách tốt hơn các thành phần của hệ thống SMS của mình, qua đó tạo điều kiện nâng cao khả năng phân tích dữ liệu, các biện pháp thực hiện và quản lý rủi ro an toàn, và điều này sẽ làm cho cấp độ thực hiện an toàn được nâng lên cao hơn.

Theo ông Jeff Poole-Tổng Giám đốc CANSO đánh giá: "SEANS-An toàn sẽ tạo ra động lực mới cho các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB thực hiện hiệu quả Hệ thống SMS, và sẽ giúp họ tiêu chuẩn hóa các thành phần của Hệ thống SMS của mình. Tiêu chuẩn này sẽ giúp cho các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB và các cơ quan quản lý nhà nước tin tưởng vào việc thực hiện an toàn của các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB."

SEANS-An toàn - vận hành như thế nào?

CANSO, với vai trò là nhà quản lý chương trình sẽ thực hiện các đánh giá. Để thực hiện việc này, CANSO có những chuyên gia đánh giá được đào tạo kỹ lưỡng, có đủ kiến thức thích hợp về BĐHĐB. Các chuyên gia đánh giá sẽ làm việc với các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB do CANSO lựa chọn, tư vấn và đưa ra các khuyến cáo về những vấn đề đáng quan tâm trong và sau khi tiến hành đánh giá, giúp họ có cơ hội thay đổi và cải tiến.

Để đảm bảo tính chính xác của việc đánh giá, CANSO đã xây dựng và thử nghiệm một hệ thống tính điểm. Theo đó, trước khi được đánh giá, các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB sẽ nhận được một bộ câu hỏi theo mẫu mới và đơn giản chỉ cần trả lời “Yes” hoặc “No”. Hệ thống tính điểm này giúp đơn giản hóa tiến trình đánh giá nhưng tăng khả năng nhận diện những phát hiện (Findings). Ông Greg Myles, Giám đốc Chương trình SEANS-An toàn của CANSO cho biết “Mức độ C (xem biểu đồ) chỉ ra sự tuân thủ các hướng dẫn của Phụ ước 19-ICAO. Vì vậy, mục tiêu của mọi nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB được đánh giá là phải đạt ít nhất là mức độ C”.

Để khởi động và thí điểm sáng kiến về SEANS-An toàn, CANSO sẽ chi trả các chi phí khởi động ban đầu và chi phí tiến hành đánh giá cho ba nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB đầu tiên.

Trong giai đoạn hai, CANSO sẽ tiếp tục chịu chi phí cho nhà quản lý Chương trình, đào tạo huấn luyện và phát triển chương trình, các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB sẽ phải trả các chi phí trực tiếp như đi lại và ăn ở trong quá trình đánh giá. Theo dự kiến, Chương trình SEAN-An toàn sau này sẽ phát triển thành một hoạt động có tính phí dịch vụ, các nhà cung cấp dịch vụ BĐHĐB sẽ chịu toàn bộ chi phí.

Cuộc "Thử nghiệm beta" đầu tiên của Chương trình SEANS-An toàn đã được thực hiện ở Curaçao vào mùa hè năm 2016, tại New Zealand vào tháng 10 năm 2016 và sẽ tiến hành tại Nam Phi và Ả Rập Xê-ut vào đầu năm 2017.

Nguyễn Ngọc Thiệp