GIỚI THIỆU VỀ DỊCH VỤ QUẢN LÝ LUỒNG KHÔNG LƯU (ATFM)
1.Giới thiệu chung
Quản lý luồng không lưu (Air Traffic Flow Management – ATFM) là một trong những thành phần thiết yếu trong hệ thống quản lý không lưu (ATM), nhằm tối ưu hóa việc sử dụng vùng trời và sân bay bằng cách cân đối giữa nhu cầu hoạt động bay và năng lực khai thác.
Dịch vụ ATFM giúp đảm bảo cho hoạt động bay diễn ra an toàn, điều hòa và hiệu quả, thông qua việc:
Phân tích và dự báo tình hình khai thác tại các sân bay và vùng trời;
Phân phối các biện pháp điều tiết luồng hoạt động bay như giờ cất cánh tính toán (CTOT), chương trình hoãn mặt đất (GDP), hoặc điều chỉnh đường bay, độ cao nhằm cân bằng giữa nhu cầu hoạt động bay năng lực đáp ứng thực tế của hệ thống vùng trời, sân bay, qua đó giảm thiểu tắc nghẽn, đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả khai thác chung của hệ thống vận tải hàng không;
Tăng cường phối hợp giữa các đơn vị điều hành bay, sân bay, hãng hàng không, khí tượng và các cơ quan liên quan.
ATFM là khuyến cáo bắt buộc theo các khung định hướng của Tổ chức hàng không dân dụng Quốc tế (ICAO) và đang được triển khai ngày càng sâu rộng trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
2. Việc thực hiện ATFM tại Việt Nam
Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) có trách nhiệm tổ chức và cung cấp dịch vụ ATFM trên phạm vi toàn quốc. Việc triển khai được thực hiện theo chỉ đạo của Cục Hàng không Việt Nam (CAAV) và tuân thủ các hướng dẫn của ICAO và khu vực APAC.
Theo đó, Dịch vụ ATFM tại Việt Nam được vận hành thông qua Trung tâm Quản lý luồng không lưu (ATFMC) – đơn vị trực thuộc VATM, đóng vai trò là đầu mối thực hiện các biện pháp ATFM tập trung cho 02 vùng Thông báo bay Hà Nội và Hồ Chí Minh. Cơ sở ATFMC hoạt động 24/7 theo phê duyệt của Cục Hàng không Việt Nam và được bố trí nhân sự chuyên trách, bao gồm:
Các kíp trực tác nghiệp ATFM, đảm nhận giám sát và áp dụng biện pháp ATFM hàng ngày;
Đội hỗ trợ phân tích, đánh giá sau khai thác;
Đồng thời, các cơ sở điều hành bay đường dài (ACC Hà Nội, ACC Hồ Chí Minh) và Đài kiểm soát tại các sân bay có trách nhiệm phối hợp với cơ sở thực hiện điều tiết luồng không lưu trong các tình huống khai thác.
Các chức năng, nhiệm vụ chính của cơ sở ATFM
- Chủ trì, triển khai thực hiện ATFM và giám sát việc thực hiện các giải pháp ATFM trong vùng trời trách nhiệm;
- Lập và phân phối kế hoạch ATFM chiến lược, kế hoạch ATFM hằng ngày (ADP) dựa trên tiến trình CDM với các cơ quan, đơn vị liên quan;
- Thu thập, phân tích thông tin ATFM có liên quan bao gồm: điều kiện thời tiết, hạn chế năng lực, thiếu cơ sở hạ tầng, đóng cửa đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ, hệ thống tự động quản lý không lưu ngừng hoạt động và những thay đổi về phương thức, quy trình ảnh hưởng đến các cơ sở điều hành bay;
- Phân tích và phân phối thông tin ATFM đến các thành phần ATFM có liên quan;
- Xây dựng phương thức để trao đổi phổ biến thông tin trên trang thông tin điện tử ATFM;
- Đánh giá tác động của việc mất cân bằng giữa nhu cầu hoạt động bay và năng lực thông qua của sân bay, vùng trời;
Ngoài ra, Việt Nam hiện là thành viên mức 3 (mức cao nhất) của nhóm thực hiện ATFM xuyên biên giới khu vực Châu Á -Thái Bình Dương (AMNAC).
3. Cổng thông tin ATFM Portal
Để tăng cường khả năng chia sẻ thông tin và phối hợp giữa các bên liên quan trong nước và khu vực, VATM đã xây dựng và vận hành Cổng thông tin ATFM Portal.
3.1. ATFM Portal là cổng thông tin trực tuyến được ATFMC vận hành, phục vụ cho:
- Các cơ sở Điều hành bay (ACC, APP, TWR);
- Các hãng hàng không nội địa và quốc tế;
- Đại diện cảng hàng không và các đơn vị khai thác;
- Các đầu mối phối hợp quân sự, khí tượng, AIS.
3.2. Chức năng chính
- Cung cấp kế hoạch ATFM hàng ngày (ADP): Thông báo các thông tin tình hình năng lực – nhu cầu, các hạn chế vùng trời, sân bay và các đề xuất biện pháp ATFM trong ngày khai thác.
- Tra cứu và xác nhận CTOT: Các hãng hàng không có thể tra cứu thông tin, kế hoạch áp dụng ATFM, giờ cất cánh tính toán (CTOT) áp dụng được phân bổ và phản hồi cho cơ sở ATFM.
- Hiển thị tình hình dự báo nhu cầu hoạt động bay các các cảng hàng không, sân bay và cập nhật tiến trình khai thác trong thực tế.
