Sử dụng chóp an toàn trong dịch vụ đánh tín hiệu tàu bay tại Sân bay quốc tế Nội Bài

Từ ngày 25/02/2022 chóp an toàn đã chính thức được Cục Hàng không Việt Nam cho phép sử dụng trong công tác đánh tín hiệu tàu bay tại Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài nhằm hỗ trợ nhân viên đánh tín hiệu xác định vạch dừng đỗ đúng chủng loại tàu bay.

Dịch vụ đánh tín hiệu tại sân bay là dịch vụ được cung cấp cho tổ lái nhằm hướng dẫn tổ lái điều khiển tàu bay lăn đúng vệt lăn và dừng đỗ đúng vạch dừng đỗ theo sơ đồ vạch dừng bánh mũi tàu bay trên sân đỗ cho từng chủng loại tàu bay.

Trong quá trình đánh tín hiệu cho tàu bay vào vị trí đỗ, nhân viên đánh tín hiệu có thể bị ảnh hưởng bởi một số lý do khách quan làm giảm khả năng quan sát vạch dừng đỗ tàu bay như: yếu tố khúc xạ ánh sáng mặt trời; vạch dừng bị che phủ bởi nước mưa; hệ thống chiếu sáng sân đỗ gây lóa; hoặc một số vị trí vạch dừng đỗ bị mờ…  Trong năm 2021, tại Nội Bài đã xảy ra một số trường hợp tàu bay lăn quá vạch dừng đỗ. Đây được nhận định là mối nguy hiểm tiềm ẩn nhiều rủi to gây uy hiếp an toàn và cần được quản lý, đặc biệt là rủi ro nhân viên đánh tín hiệu không xác định chính xác vạch dừng đỗ do các yếu tố khách quan.

Để ngăn ngừa tàu bay lăn quá vạch dừng đỗ tại sân bay quốc tế Nội Bài, Công ty Quản lý bay miền Bắc đã chủ động nghiên cứu các văn bản quy phạm về hàng không dân dụng của Việt Nam, các tài liệu của Hãng hàng không và công tác đánh tín hiệu của một số sân bay trên thế giới nhằm đưa phương giải pháp lâu dài cho vấn đề nêu trên. Các giải pháp được nghiên cứu, xem xét, làm rõ những ưu, nhược điểm và khả năng đáp ứng với điều kiện sân bay Việt Nam như sau:

Giải pháp 1: Nhân viên đánh tín hiệu đứng trên vạch tim đường lăn và khi tàu bay bắt đầu rẽ vào vị trí đỗ, nhân viên đánh tín hiệu bắt đầu di chuyển lùi dần về phía vạch dừng đỗ. Ngoài ra, có sự phối hợp và hỗ trợ của thợ máy và sử dụng chop an toàn đánh dấu vị trí vạch dừng cho chủng loại tàu bay đang lăn vào vị trí đỗ.

Giải pháp 2: Nhân viên đánh tín hiệu đứng trên giá thang (nâng tầm quan sát và xác định vạch dừng đỗ) để thực hiện nhiệm vụ.

Giải pháp 3: Nhân viên đánh tín hiệu phối hợp với thợ máy sử dụng các chóp an toàn đặt trên vạch dừng đỗ của chủng loại tàu bay chuẩn bị lăn vào vị trí đỗ, hỗ trợ cho nhân viên đánh tín hiệu xác định chính xác vạch dừng đỗ của chủng loại tàu bay đó.

Giải pháp 4: Sử dụng 02 nhân viên đánh tín hiệu, một nhân viên đứng tại vị trí vạch dừng và một nhân viên đứng trong tầm quan sát của tổ lái, 2 nhân viên này sẽ phối hợp với nhau để thực hiện nhiệm vụ đánh tín hiệu và đưa tàu bay đỗ đúng vạch dừng cho chủng loại tàu bay đó.

Qua nghiên cứu và đánh giá, một số giải pháp chưa thể hiện được tính ưu việt như: Đối với giải pháp 1, nhân viên đánh tín hiệu vừa di chuyển lùi vừa đánh tín hiệu không đảm bảo an toàn cho người lao động, do khi di chuyển lùi, người lao động không thể quan sát hết xung quanh và tăng nguy cơ tai nạn lao động. Đối với giải pháp 2, sử dụng giá thang để đứng lên thực hiện nhiệm vụ không đảm bảo an toàn cho người lao động do khả năng va quệt cao, ngã, tăng nguy cơ tai nạn lao động. Đối với giải pháp 4, tăng thêm 01 nhân viên đứng tại vị trí vạch dừng là không phù hợp vì hiện nay nhiều sân bay vẫn thiếu lực lượng nhân viên đánh tín hiệu và phải tăng cường từ các vị trí khác. Vấn đề tuyển dụng, đào tạo cho vị trí này tại các sân bay hiện gặp khó khăn, không thể giải quyết trong khoảng thời gian ngắn.

Giải pháp thứ 3 được coi là giải pháp phù hợp nhất trong bối cảnh hiện nay của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam vì việc sử dụng chóp an toàn được đặt trong khu vực an toàn của vị trí đỗ tàu bay với khoảng cách phù hợp, không gây ảnh hưởng tới di chuyển của tàu bay, không bị ảnh hưởng bởi lực hút của động cơ khi hoạt động. Sử dụng chóp an toàn tăng khả năng hỗ trợ cho nhân viên đánh tín hiệu xác định vạch dừng đỗ đúng chủng loại tàu bay; không tăng nguồn nhân lực về con người và đảm bảo an toàn cho người lao động; Giải pháp có chi phí thấp và không tốn nhiều thời gian để triển khai và hướng dẫn sử dụng (xây dựng hướng dẫn và tổ chức huấn luyện).

Về vị trí đặt chóp an toàn cũng được Công ty Quản lý bay miền Bắc đánh giá chi tiết các yếu tố an toàn khi sử dụng chóp trong phạm vi vị trí đỗ, khu vực ảnh hưởng của động cơ tàu bay. Kết quả đánh giá cho thấy khu vực, vị trí đặt chóp an toàn trong khoảng cách từ 2-3m tính từ tâm vạch tim đường lăn và vuông góc với vạch tim đường lăn, trên vạch dừng đỗ cho từng loại tàu bay là phù hợp và đảm bảo an toàn, không chịu ảnh hưởng của vùng nguy hiểm khi động cơ hoạt động ở chế độ “ilde power”.

Qua phân tích các ưu và nhược điểm đối với từng giải pháp, nhận thấy ngoài hiệu quả trong công tác đánh tín hiệu, việc sử dụng chóp nón cũng bảo đảm an toàn khai thác tại các cảng hàng không sân bay. Vì vậy, Công ty Quản lý bay miền Bắc đã chủ động đề xuất Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam dưới sự hỗ trợ trực tiếp từ Ban An toàn - Chất lượng và An ninh để trình lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam báo cáo Bộ Giao thông vận tải xem xét chấp thuận.

Với nhiều điểm ưu việt, giải pháp đặt chóp an toàn đã được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt tại Thông tư số 29/2021/TT-BGTVT ngày 30 tháng 11 năm 2021 về Quy định chi tiết về quản lý, khai thác cảng hàng không, sân bay.

Ngay sau khi Thông tư có hiệu lực, để tiếp tục triển khai đúng nội dung thông tư về việc đặt chóp nón tại vị trí đỗ, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam đã thực hiện các nội dung như cập nhật, tu chỉnh TLHDKT của cơ sở đánh tín hiệu tàu bay Nội Bài, huấn luyện nhân viên đánh tín hiệu và báo cáo Cục Hàng không Việt Nam cho phép thực hiện phát thông báo tin tức hàng không về việc đặt chóp an toàn trong công tác đánh tín hiệu tại sân bay quốc tế Nội Bài khi cần thiết.

Hiện nay, chóp an toàn đã được nhân viên đánh tín hiệu sử dụng tại cảng hàng không sân bay Quốc tế Nội Bài để hỗ trợ xác định đúng vạch dừng đỗ trong một số trường hợp cần thiết khi không quan sát rõ vạch dừng đỗ. Qua một thời gian triển khai áp dụng đã ghi nhận hiệu quả tích cực. Đây là giải pháp thiết thực cần được triển khai áp dụng rộng rãi tại các Cảng Hàng không khác nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ đánh tín hiệu của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam.

          Nguyễn Thu Minh – Cù Xuân Hải