Những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng của vận tải hàng không dân dụng tăng cao, lưu lượng bay nhiều dẫn đến tình trạng tắc nghẽn hoạt động bay trên không cũng như dưới mặt đất luôn là vấn đề thách thức của ngành Quản lý bay. Trăn trở với những khó khăn trong công tác điều hành bay, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam cùng với các đơn vị trực thuộc luôn tìm ra cách tháo gỡ, xây dựng các phương thức mới nhằm tháo gỡ, giải quyết những khó khăn để đảm bảo việc điều hành, khai thác hoạt động bay một cách thuận lợi và hiệu quả hơn.

Tại Công ty Quản lý bay miền Nam, đặc biệt là Cảng Hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất - sân bay dẫn đầu cả nước về mật độ bay, lưu lượng số chuyến bay bình quân mỗi ngày lên tới 750 chuyến, tại các khung giờ cao điểm như lễ, Tết đã lên tới hơn 900 lần chuyến cất, hạ cánh/ngày. Chính vì thế, đòi hỏi công tác điều hành bay luôn phải tập trung cao độ, khối lượng công việc của kiểm soát viên không lưu (KSVKL) cũng tăng cao hơn. Để khắc phục tình trạng này, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam đã nghiên cứu, xây dựng và trình Cục Hàng không Việt Nam phê chuẩn và đưa vào áp dụng chính thức phương thức khai thác tuyến lăn tiêu chuẩn tại Cảng HKQT Tân Sơn Nhất vào ngày 30/11/2023.

“Tuyến lăn tiêu chuẩn” (Standard Airport Taxi Routes – SATR) được thiết kế nhằm nâng cao năng lực khai thác của Khu vực hoạt động tại sân bay, tối ưu hóa các hoạt động kiểm soát tàu bay trên khu vực mặt đất bằng cách sử dụng những tuyến lăn tiêu chuẩn đã được xác định trước dành cho cả luồng tàu bay đi và đến sân bay.

Hoạt động lăn của tàu bay tại Cảng HKQT Tân Sơn Nhất do 2 phân khu thuộc Bộ phận Kiểm soát mặt đất Tân Sơn Nhất là GCU 1 và GCU 2 điều hành. Khu vực hoạt động tại sân bay Tân Sơn Nhất có cấu hình phức tạp, tàu bay phải di chuyển qua nhiều đường lăn trước khi đến điểm chờ lên đường CHC để khởi hành hoặc sau khi tàu bay hạ cánh lăn về vị trí đỗ. Ngoài ra huấn lệnh lăn có nhiều tên đường lăn khác nhau có thể khiến tổ lái hiểu sai, nhắc lại huấn lệnh sai hoặc thiếu dẫn đến việc tàu bay lăn không tuân thủ đúng huấn lệnh của KSVKL.

Khu vực hoạt động tại Cảng HKQT Tân Sơn Nhất

Bên cạnh đó, việc KSVKL dành nhiều thời gian cho cấp huấn lệnh và nghe nhắc lại huấn lệnh sẽ tăng thời gian chiếm dụng tần số liên lạc, tiềm ẩn nguy cơ nghẽn sóng liên lạc và giảm thời gian dành cho việc giám sát hoạt động lăn của tàu bay, tăng khối lượng công việc cho cả tổ bay và KSVKL. Do vậy, đối với Cảng HKQT Tân Sơn Nhất áp dụng  “Tuyến lăn tiêu chuẩn” và “Phương thức khai thác tuyến lăn tiêu chuẩn” là hết sức cần thiết để đảm bảo an toàn cho hoạt động lăn của tàu bay.

 Sơ đồ tuyến lăn tiêu chuẩn EA1

Ngay sau khi được Cục Hàng không phê duyệt, Công ty Quản lý bay miền Nam cùng sự giúp đỡ của Lãnh đạo Tổng công ty và các Ban chuyên môn đã tiến hành công tác huấn luyện cho các KSVKL. Công tác huấn luyện được thực hiện theo các bước chặt chẽ đồng thời sau mỗi chương trình huấn luyện, các học viên đều được kiểm tra, đánh giá đảm bảo đủ năng lực, trình độ khai thác vận hành phương thức mới.

Đúng 07h00 ngày 30/11/2023 tại Đài chỉ huy Tân Sơn Nhất đã chính thức triển khai áp dụng thành công phương thức khai thác tuyến lăn tiêu chuẩn tại sân bay Tân Sơn Nhất dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Đặng Văn Thái - Phó Giám đốc phụ trách Công ty, đồng chí Nguyễn Văn Dương - Phó trưởng Trung tâm Kiểm soát Tiếp cận Tân Sơn Nhất, đại diện Phòng Không lưu và An toàn - Chất lượng và An ninh. Chuyến bay mang số hiệu VN240 của hãng hàng không Vietnam Airlines là chuyến bay cất cánh từ sân bay Tân Sơn Nhất đến sân bay Nội Bài là chuyến bay đầu tiên được KSVKL điều hành cho tàu bay lăn bằng phương thức tuyến lăn tiêu chuẩn mới.

 PGĐ Đặng Văn Thái chỉ đạo trực tiếp điều hành chuyến bay

Đến 8h30 ngày 30/11/2023, đã có tổng cộng 52 chuyến bay đi/đến sân bay Tân Sơn Nhất được đảm bảo an toàn tuyệt đối bằng phương thức điều hành bay mới. Cùng thời gian này tại Đài kiểm soát không lưu Phú Quốc cũng chính thức thành lập phân khu kiểm soát mặt đất (GCU Phú Quốc). Sau thành công này, Lãnh đạo Công ty đã gửi lẵng hoa và những lời chúc tốt đẹp đến tập thể cán bộ, nhân viên, KSVKL của Trung tâm Tiếp cận - Tại sân Tân Sơn Nhất.

Sân bay TSN là sân bay đầu tiên trong cả nước áp dụng Phương thức tuyến lăn tiêu chuẩn trong quá trình khai thác. Việc áp dụng phương thức khai thác tuyến lăn tiêu chuẩn sẽ kịp thời giải quyết vấn đề tắc nghẽn hoạt động bay mặt đất, giảm thời gian chiếm dụng sóng liên lạc, giảm khối lương công việc cho KSVKL và tổ lái, giảm nguy cơ nhầm lẫn khi tàu bay lăn tại sân bay Tân Sơn Nhất, ngoài ra nâng cao hiệu quả khai thác và năng lực điều hành bay. Đây là một bước tiến quan trọng việc nâng cao chất lượng dịch vụ bảo đảm hoạt động bay của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam.

Một số hình ảnh triển khai áp dụng thành công phương thức khai thác tuyến lăn tiêu chuẩn tại sân bay Tân Sơn Nhất:

Tú Trương