Đào tạo và đánh giá nhân viên Kỹ thuật dựa trên năng lực theo DOC 10057 (ICAO) là xu hướng tất yếu

Trung tâm Đào tạo - Huấn luyện nghiệp vụ Quản lý bay từng bước vận dụng Tài liệu của ICAO - DOC 10057 vào công tác đào tạo và phát triển nhân viên Kỹ thuật.
Dịch vụ Thông tin, dẫn đường, giám sát (CNS) là một trong năm dịch vụ cơ bản bảo đảm hoạt động bay do Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam cung cấp. Những Nhân viên kỹ thuật đảm bảo an toàn hoạt động bay (ATSEP) tham gia lắp đặt, vận hành và bảo trì hệ thống máy móc/trang thiết bị thông tin, dẫn đường, giám sát/quản lý không lưu (CNS/ATM) có tầm quan trọng đặc biệt. Do đó, công tác đào tạo, huấn luyện nhân viên kỹ thuật ngày càng được quan tâm và chú trọng, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kỹ thuật Quản lý bay cho Tổng công ty. Tài liệu Doc 10057 - phiên bản thứ 2 năm 2020 của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) trở thành cuốn cẩm nang cung cấp hướng dẫn cho các nhà cung cấp dịch vụ Dẫn đường không vận (ANSPs) và các tổ chức đào tạo trong việc phát triển và triển khai các chương trình đào tạo và đánh giá dựa trên năng lực cho ATSEP.

Hiện nay Trung tâm Đào tạo - Huấn luyện nghiệp vụ Quản lý bay đã và đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị để từng bước xây dựng quy trình, chương trình, giáo trình đào tạo và đánh giá dựa trên năng lực cho nhân viên kỹ thuật theo quy chuẩn của DOC 10057 (ICAO).
Nội dung DOC 10057 (ICAO) bao gồm 6 Phần và 4 Phụ lục:
Phần 1 – Giới thiệu: Tổng quan về mục đích, bối cảnh, Các giai đoạn đào tạo ATSEP, Lộ trình đào tạo ATSEP và Chứng chỉ năng lực. 
Phần 2 – Phát triển chương trình đào tạo và đánh giá dựa trên năng lực cho ATSEP: Mô tả chi tiết quy trình từng bước để phân tích và thiết kế đào tạo dựa trên năng lực. Quy trình này có thể được sử dụng để thiết kế bất kỳ giai đoạn nào của đào tạo nhân viên ATSEP.
Phần 3 đến 6 – Giới thiệu 05 giai đoạn đào tạo chính:
Giai đoạn 0: Tuyển chọn
Gia đoạn này các ứng viên được tuyển chọn theo hồ sơ yêu cầu ban đầu.
Giai đoạn 1: Đào tạo ban đầu
Đào tạo ban đầu được thiết kế để cung cấp kiến thức và kỹ năng nền tảng và được chia thành hai phần: đào tạo cơ bản áp dụng cho tất cả ATSEP và đào tạo chuyên môn nghiệp vụ cụ thể cho từng lĩnh vực của ATSEP.
Tổ chức đào tạo phải đảm bảo rằng ATSEP đạt được thành công tất cả các mục tiêu đào tạo cơ bản trước khi tiến tới các mô-đun đào tạo chuyên môn nghiệp vụ. Tổ chức đào tạo cũng cần đảm bảo rằng ATSEP đạt được thành công tất cả các mục tiêu đào tạo chuyên môn nghiệp vụ liên quan trước khi chuyển sang các học phần đào tạo tại vị trí làm việc.
Khi kết thúc khóa đào tạo cơ bản, học viên phải được trang bị kiến thức tổng quát về:
- Các tổ chức và tiêu chuẩn quốc tế và quốc gia;
- Dịch vụ không lưu, tiêu chuẩn vùng trời, hệ thống thông tin hàng không, khí tượng và đo độ cao;
- Khái niệm CNS/ATM; Và
- Yếu tố con người.
Khi hoàn thành các mô-đun chuyên môn nghiệp vụ, ATSEP phải có khả năng giải thích mục đích, ý nghĩa cũng như thông số kỹ thuật của từng hệ thống, từng thiết bị mà họ được đào tạo. Mục tiêu đào tạo cho các mô-đun chuyên môn nghiệp vụ như Mô-đun Thông tin, Mô-đun Dẫn đường, Mô-đun Giám sát, Mô-đun Xử lý dữ liệu/Tự động hóa, Mô-đun giám sát và điều khiển hệ thống … được mô tả chi tiết trong phụ lục B của Doc 10057.
Giai đoạn 2: Đào tạo tại vị trí làm việc
Sau khi hoàn thành thành công giai đoạn đào tạo ban đầu, ATSEP sẽ trải qua khóa đào tạo tại vị trí làm việc. Giai đoạn này là định hướng đến các nhiệm vụ mà ATSEP sẽ thực hiện trong một môi trường làm việc cụ thể. Đào tạo tại vị trí làm việc giải quyết các vấn đề lý thuyết và thực hành trên một hệ thống/thiết bị cụ thể hay một địa điểm cụ thể và nó bao gồm đào tạo OJT. Trong giai đoạn này, năng lực của ATSEP được phát triển và đánh giá.
Giai đoạn 3: Đào tạo liên tục
Giai đoạn đào tạo liên tục được thiết kế để duy trì năng lực và chuẩn bị cho việc nâng cấp hay sửa đổi hệ thống. Có ba loại hình đào tạo liên tục:
- Đào tạo bồi dưỡng nhằm xem xét hoặc củng cố các năng lực hiện có;
- Đào tạo khẩn cấp bao gồm đào tạo về các tình huống bất thường; Và
- Đào tạo chuyển đổi (thay đổi hệ thống/thiết bị, nâng cấp hay thay đổi quy trình).
Giai đoạn 4: Đào tạo phát triển
Giai đoạn này tập trung vào việc phát triển các năng lực bổ sung cần thiết khi có sự thay đổi hoặc sự phát triển nhân viên ATSEP.
ATSEP sẽ trải qua đào tạo ở những thời điểm khác nhau trong sự nghiệp của họ. Thông thường, ATSEP sẽ tiến triển từ giai đoạn tuyển chọn cho đến khi hoàn thành giai đoạn đào tạo tại vị trí làm việc. Để duy trì năng lực, họ sẽ trải qua giai đoạn đào tạo liên tục. Để phát triển sự nghiệp, họ sẽ cần đến đào tạo phát triển. 

Tiến trình tổ chức đào tạo ATSEP với mục đích là hướng dẫn tiến trình đào tạo ATC liên quan đến các giai đoạn và cấp độ đào tạo khác nhau giúp cho ATSEP đạt được và duy trì các năng lực cần thiết.

Tài liệu Doc 10057 (ICAO) thực sự rất hữu ích đối với tổ chức đào tạo trong việc xây dựng lộ trình đào tạo cho nhân viên ATSEP. Chủ trương vận dụng các phương pháp, nội dung, quy trình tổ chức đào tạo và đánh giá nhân viên dựa trên năng lực theo tài liệu quốc tế (ICAO) Doc 10057 đã được đưa vào Đề án phát triển nguồn nhân lực của Tổng công ty. Đây là nhiệm vụ quan trọng và yêu cầu bắt buộc đối với các tổ chức và cá nhân khi triển khai thực hiện nhiệm vụ đào tạo và phát triển lực lượng Kỹ thuật nói riêng và nguồn nhân lực chung của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam.
                                                           
 

Nguyễn Minh Hạnh