Thực tế cho thấy nhiều đề tài nghiên cứu khoa học được Hội đồng Khoa học và công nghệ (KH&CN) Tổng công ty đánh giá cao về khả năng ứng dụng vào thực tiễn sản xuất kinh doanh của đơn vị ở thời điểm hiện tại cũng như trong tương lai và được dự đoán sẽ góp phần quan trọng đem lại sự tăng trưởng về doanh thu, lợi ích cho Tổng công ty. Điển hình là một số đề tài: "Nghiên cứu thay thế máy tính Thales bằng máy tính thương mại COTS cho hệ thống ATM AACC HCM"; "Nghiên cứu và xây dựng giải pháp vẽ bản đồ cho hệ thống giám sát mặt sân A-SMGCS"; “Nghiên cứu, thiết lập và ứng dụng giải pháp giám sát và thu thập thông tin tự động các tham số hệ thống điện, điều hòa, độ ẩm tại phòng thiết bị những cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay thuộc Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam”...

Bước đầu những đề tài khoa học đó đã được công nhận nhưng khi bắt tay vào công tác thực hiện, các cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học gặp không ít những trở ngại bởi quy định tài chính đang áp dụng còn nhiều bất cập do không được thực hiện theo hình thức khoán chi. Vì vậy cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học phải lập một bảng dự toán chính xác theo từng mục dự toán không được vượt định mức trong quy định tài chính.

Tuy nhiên, đặc thù một số đề tài nghiên cứu khoa học cần phải có phòng thí nghiệm, nguyên liệu, vật liệu, máy móc, nhân công… Việc nghiên cứu thực nghiệm rất khó xác định là phải thử nghiệm bao nhiêu lần mới thành công và nếu thành công trong bước đầu nghiên cứu thì sẽ tiết kiệm được thời gian, công sức và chi phí cho các cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học, nếu không thành công thì phải thử lại cách này, cách khác. Vì vậy, để xác định tổng số kinh phí chính xác cần chi dùng để thử nghiệm thành công một đề tài là rất khó định lượng dẫn đến sự chưa thống nhất giữa cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học với bên cơ quan xem xét dự toán nhiệm vụ KH&CN và đi xa hơn nữa là cơ quan thanh tra kiểm toán khi đề tài nghiên cứu được hoàn thiện.   

Hình ảnh phác họa cho sự khó thống nhất quan điểm các bên xem xét dự toán một đề tài Khoa học và công nghệ  

Chúng ta vẫn hiểu về đặc thù công tác tài chính là phải minh bạch rõ ràng. Tuy nhiên, do đặc thù của công tác nghiên cứu là phải thực hiện các công việc thử nghiệm, nghiên cứu nên có thể thành công cũng có thể thất bại phụ thuộc vào nhiều nguyên nhân. Do vậy, việc hướng dẫn cụ thể của đơn vị tài chính để giải ngân cho việc thực hiện các đề tài khoa học cần sự phối hợp giữa các nhà nghiên cứu khoa học với đơn vị tài chính nhằm khích lệ tinh thần cho các cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học cống hiến tri thức cho các đề tài.   

Qua các cuộc bàn luận, hội thảo về công tác nghiên cứu khoa học của Tổng công ty, lãnh đạo Tổng công ty luôn ủng hộ và mong muốn đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu phát triển KH&CN. Tổng công ty sẽ sớm nghiên cứu điều chỉnh, hoàn thiện Quy chế chi tiêu sử dụng quỹ phát triển khoa học và công nghệ để đồng bộ hóa cơ chế tài chính, sao cho thủ tục tài chính nhanh gọn, giải ngân kịp thời đúng tiến độ để giúp đẩy nhanh tiến độ thực hiện của các nhiệm vụ KH&CN. Như vậy, người cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học sẽ có quyền tự chủ về tài chính, gắn chặt trách nhiệm của họ với sự thành công của nhiệm vụ KH&CN.        

Nguyễn Trung Kiên – Ban Kỹ thuật TCT