Máy bay IL-4 - Biểu tượng lịch sử của Không quân vận tải- Hàng không dân dụng Việt Nam

Tại không gian trưng bày ngoài trời của Bảo tàng Hàng không, chiếc máy bay IL-14 số hiệu VN-C482 hiện đang được bảo quản và trưng bày như một hiện vật lịch sử đặc biệt quý giá, minh chứng sinh động cho chặng đường hình thành và phát triển của ngành Hàng không Việt Nam.

Máy bay IL-14 số hiệu VN-C482 là chiếc máy bay IL-14 đầu tiên của Trung đoàn Không quân vận tải 919 – đơn vị tiền thân của Đoàn Bay 919 ngày nay. Đây là một trong 5 chiếc máy bay do Chính phủ Liên Xô viện trợ cho Việt Nam vào đầu năm 1957 và chính thức đưa vào khai thác từ năm 1958. Trong số đó, chiếc VN-C482 có ý nghĩa đặc biệt khi được Chính phủ Liên Xô tặng riêng cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, sử dụng phục vụ các chuyến bay chuyên cơ chở Bác Hồ và các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Là loại máy bay vận tải hạng nhẹ do Liên Xô sản xuất, IL-14 có những đặc điểm kỹ thuật đáng chú ý:
•    Chiều dài thân: 22,31m
•    Sải cánh: 31,70m
•    Động cơ: 2 tua-bin cánh quạt
•    Tốc độ tối đa: 415 km/h
•    Độ cao tối đa: 6.500m
•    Tầm bay xa nhất: 1.700 km
•    Sức chở: 26–36 người
Dù không được trang bị radar hay thiết bị hỗ trợ hạ cánh, việc điều khiển IL-14 phụ thuộc hoàn toàn vào trình độ và bản lĩnh phi công. Điều đó càng khẳng định năng lực xuất sắc và tinh thần dũng cảm của Đội bay IL-14 thuộc Trung đoàn 919 trong những năm tháng khốc liệt của cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

Máy bay IL-14 số hiệu VN-C482 còn gây ấn tượng bởi nội thất đặc biệt được thiết kế dành riêng cho việc phục vụ các chuyến chuyên cơ, bao gồm: một giường nghỉ kích thước 1,2m, một bàn làm việc và 2 ghế ngồi, 4 chiếc ghế phụ hàng sau, khu vệ sinh và bồn rửa mặt phía đuôi máy bay. Không gian sàn được trải thảm, tạo điều kiện thuận lợi và an toàn trong các chuyến công tác xa.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đội bay IL-14 thuộc Trung đoàn Không quân vận tải 919 có lúc lên tới 13 chiếc, đã thực hiện nhiều chuyến bay vận tải hành khách, hàng hóa góp phần khôi phục nền kinh tế miền Bắc; phục vụ bay làm nhiệm vụ quốc tế; bay huấn luyện, bay vận tải quân sự và tham gia chiến đấu lập được nhiều chiến công trong lịch sử Không quân vận tải – Hàng không dân dụng Việt Nam. 

Sau ngày đất nước giải phóng, để đầu tư phát triển ngành Hàng không dân dụng, ngày 11/02/1976, Hội đồng Chính phủ đã ra nghị định số 28-CP thành lập Tổng Cục Hàng không dân dụng Việt Nam. Ngành Hàng không tách khỏi Quân chủng Phòng không- Không quân. (Thời gian này Tổng Cục Hàng không dân dụng Việt Nam trực thuộc Hội đồng Chính phủ nhưng về mặt tổ chức quản lý và chỉ đạo xây dựng ngành Hàng không dân dụng vẫn trực thuộc Bộ Quốc phòng).
Đoàn Bay 919 là một đơn vị thuộc Tổng cục Hàng không dân dụng, hoạt động trên 11 sân bay trong cả nước. Đội bay IL-14 tiếp tục làm nhiệm vụ bay vận tải hành khách, hàng hoá góp phần tái thiết và xây dựng đất nước. Năm 1978, khi chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra, Đội bay IL-14 cùng với tất cả các đội bay của hàng không dân dụng được huy động bay vận tải quân sự, phục vụ chiến trường.
Đội bay IL-14 hoàn thành sứ mệnh lịch sử, dừng bay vào năm 1981.
Hiện nay, chiếc máy bay IL-14 số hiệu VN-C482 được trưng bày trang trọng tại Bảo tàng Hàng không, không chỉ là chứng tích hào hùng của một thời kỳ lịch sử mà còn là biểu tượng sống động của tinh thần độc lập, tự lực, tự cường của ngành Hàng không Việt Nam.

    PH