Quy trình phát triển chương trình đào tạo theo Trainair Plus

Trong ngành hàng không, chất lượng đào tạo không chỉ là điều kiện cần - mà là yếu tố sống còn để bảo đảm an toàn và năng lực cần thiết trong một thế giới luôn biến động. Sự phát triển của công nghệ và yêu cầu chuẩn hóa toàn cầu đang đặt ra những yêu cầu ngày càng khắt khe đối với cách thức xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo. Trong bối cảnh đó, quy trình phát triển chương trình đào tạo theo TRAINAIR PLUS của ICAO ra đời như một giải pháp toàn diện - không chỉ cung cấp quy trình phát triển theo phương pháp đào tạo dựa trên năng lực (Competency-based training methodology), mà còn là hệ thống đảm bảo chất lượng được quốc tế công nhận. Việc áp dụng tiêu chuẩn này không đơn thuần là tuân thủ một quy định kỹ thuật, mà là cam kết nâng cao chất lượng đào tạo, thúc đẩy hội nhập và góp phần bảo đảm an toàn hàng không bền vững.

Theo quan điểm thuyết học của người trưởng thành (Andragogy) do Malcolm Knowles đề xuất, người trưởng thành học hiệu quả nhất khi họ nhận thấy tính thiết thực, khả năng áp dụng trực tiếp nội dung học vào công việc, và được học thông qua thực hành, giải quyết vấn đề trong công việc thực tế.

Đây cũng chính là nền tảng lý luận quan trọng thúc đẩy sự chuyển dịch từ đào tạo truyền thống sang tiếp cận đào tạo và đánh giá dựa trên năng lực (Competency-based training and assessment - CBTA), đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi cao về chuẩn hóa như hàng không.
Để hiện thực hóa định hướng này, quy trình 3 giai đoạn - 7 bước cung cấp một khung hướng dẫn toàn diện về cách thức xây dựng, triển khai và đảm bảo chất lượng chương trình đào tạo dựa trên năng lực. 

Giai đoạn 1: Phân tích (Analysis)
Bước 1 - Phân tích sơ bộ: Xác định lý do cần tổ chức đào tạo - có thể đến từ sự thay đổi trong công nghệ, quy định, hay phát hiện năng lực chưa đạt yêu cầu qua thực tiễn làm việc.
Bước 2 - Phân tích công việc: Làm rõ các nhiệm vụ, điều kiện thực hiện, lỗi thường gặp để từ đó xác định những gì cần được đào tạo.
Bước 3 - Phân tích người học: Hiểu rõ đặc điểm, trình độ và trải nghiệm của học viên nhằm thiết kế nội dung và phương pháp phù hợp.

Giai đoạn 2: Thiết kế và phát triển (Design & Development)
Bước 4 - Thiết kế chương trình khung: Xây dựng hệ thống mô-đun huấn luyện tương ứng với từng nhóm năng lực. Xác định trình tự giảng dạy, thời lượng, điểm đánh giá quan trọng.
Bước 5 - Thiết kế mô-đun chi tiết: Với mỗi mô-đun, xác định chuẩn năng lực, hành vi có thể quan sát (Observable Behaviour - OB), phương pháp giảng dạy, công cụ kiểm tra.
Bước 6 - Phát triển và thử nghiệm: Soạn giáo trình, công cụ đánh giá, thực hiện giảng thử với một nhóm nhỏ để lấy phản hồi và hiệu chỉnh.

Giai đoạn 2: Thiết kế và triển khai
Giai đoạn 3: Triển khai và đánh giá (Implementation & Evaluation)
Bước 7 - Triển khai và đánh giá hiệu quả: Tổ chức đào tạo thực tế. Đánh giá năng lực người học không chỉ qua bài kiểm tra mà cả hành vi, kết quả thực hiện công việc tại nơi làm việc. Từ đó, tiếp tục cải tiến chương trình.

Mục đích của bước Đánh giá, giai đoạn cuối cùng trong quy trình phát triển khóa học theo TRAINAIR PLUS là đánh giá hiệu quả của  việc đào tạo bằng cách xác định xem tất cả các mục tiêu năng lực có đạt được hay không, lý do là gì: nội dung, giáo viên hay học viên.
Để phát triển một chương trình đào tạo hàng không theo quy trình tiêu chuẩn trên cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chuyên gia lĩnh vực chuyên môn (Subject Matter Expert - SME) - người tư vấn nội dung chuyên môn; Người phát triển chương trình đào tạo (Course Developer – CD) chịu trách nhiệm thiết kế toàn bộ khung chương trình, kế hoạch đào tạo, kế hoạch đánh giá, giáo án chi tiết cho giáo viên theo phương pháp đào tạo dựa trên năng lực; giáo viên (Instructor) - người trực tiếp giảng dạy theo kế hoạch đã xây dựng; và Người thẩm định (Validator) - đảm bảo chương trình tuân thủ quy trình và tiêu chuẩn chất lượng ICAO. 

Sự phối hợp chặt chẽ giữa người phát triển chương trình đào tạo - Chuyên gia lĩnh vực chuyên môn - Người thẩm định - Giáo viên trong việc phát triển đào tạo
Mỗi vai trò đều giữ một mắt xích không thể thay thế trong chuỗi đảm bảo chất lượng, từ việc xác định năng lực đầu ra đến thiết kế, triển khai và kiểm nghiệm và đánh giá hiệu quả của khóa đào tạo. Đây là nền tảng cốt lõi để một khóa học chất lượng đạt được mục tiêu về năng lực để ra có khả vận dụng thực tiễn và tính chia sẻ trong hệ thống TRAINAIR PLUS toàn cầu.
Nhận thức rõ tầm quan trọng để phát triển một chương trình đào tạo chuẩn hóa theo ICAO, trong năm 2025 Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam đã tiếp tục cử cán bộ, nhân viên tham gia khóa huấn luyện dành cho người phát triển đào tạo “Training Developers Course (TDC). Việc cử nhân sự tham gia khóa học này không những cho thấy sự quyết tâm hội nhập của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam mà còn đặt nền móng cho việc xây dựng đội ngũ phát triển đào tạo chuyên nghiệp, đủ năng lực triển khai các chương trình đào tạo đạt chuẩn quốc tế.

Tổ Hợp tác quốc tế