Khu vực miền Bắc Việt Nam nằm trong miền nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh nên thời tiết tương đối phức tạp. Bên cạnh những thiên tai hiện hữu như bão, lũ lụt, mưa dông, rét đậm, rét hại thì hiện tượng sương mù, mưa phùn, mây thấp cũng là một trong những điều kiện thời tiết nguy hiểm, ảnh hưởng không nhỏ tới giao thông đường bộ, đường thủy, đặc biệt là đường hàng không.

Sương mù là những hạt nước hoặc tinh thể băng có kích thước rất nhỏ, ngưng kết lại và bay lơ lửng trong không khí ngay sát bề mặt mặt đất, gây giảm tầm nhìn mạnh, xuống dưới 1km. Mưa phùn là loại giáng thủy dưới dạng những hạt nước rất nhỏ, thường rơi hoặc bay lất phất trong không khí; đôi khi mưa phùn đi kèm với sương mù. Cường độ mưa phùn thường ít thay đổi đột ngột và thời gian mưa thường kéo dài.

Mưa phùn, mây thấp kèm sương mù làm cản trở tầm nhìn tại sân bay Quốc tế Nội Bài

Hiện tượng sương mù, mưa phùn mây thấp nguy hiểm với hoạt động bay ở chỗ làm giảm tầm nhìn, giảm khả năng quan sát, định hướng, định vị của phi công. Từ đó làm giảm khả năng điều khiển máy bay cất hạ cánh chính xác và dễ gây va chạm trên không, va chạm với chướng ngại vật tĩnh không và va chạm với địa hình… Trong ngành hàng không, hiện tượng gây giảm tầm nhìn xấu được xem là hiện tượng nguy hiểm có khả năng uy hiếp an toàn bay.

 Sương mù dày đặc làm giảm mạnh tầm nhìn ảnh hưởng đến hàng không

Ở các sân bay khu vực miền Bắc, hiện tượng sương mù thường xảy ra vào đêm và sáng sớm mùa đông, khi khu vực bị không khí lạnh khống chế một cách ổn định và trời quang mây, lặng gió. Bên cạnh đó, vào cuối mùa đông, đầu mùa xuân, khi khối không khí lạnh có cường độ suy yếu, hướng di chuyển lệch về phía biển Đông lại là khoảng thời gian dễ xảy ra hiện tượng mưa phùn, mây thấp kèm sương mù. Vào khoảng thời gian này, điều kiện thuận lợi để hình thành mưa phùn, mây thấp là độ ẩm không khí lớn khoảng 85%, gió có hướng Đông đến Đông Nam với tốc độ nhỏ, khoảng 1-3 m/s, nhiệt độ không khí khoảng 18-22 độ C.

Sương mù, mưa phùn, mây thấp là hiện tượng thời tiết ảnh hưởng lớn tới hoạt động hàng không tại các sân bay khu vực miền Bắc. Theo số liệu thống kê trung bình tại các sân bay miền Bắc trong 3 tháng đầu năm 2021, mỗi tháng có khoảng 21 chuyến bay phải hoãn, hủy và chuyển hướng hạ cánh. Trong đó, đặc biệt có thể kể đến ngày 21/01/2021 có 21 chuyến bay bay đến sân bay Quốc tế Nội Bài đã phải chuyển hướng hạ cánh ở các sân bay dự phòng tại Hải Phòng, Thanh Hóa, Đà Nẵng; ngày 09/02/2021 có 9 chuyến bay bay đến sân bay Quốc tế Nội Bài cũng phải chuyển hướng hạ cánh; ngày 06-07/01 có 5 chuyến bay bay đến sân bay Vinh phải chuyển hướng hạ cánh. Tất cả đều do hiện tượng sương mù, mưa phùn, mây thấp gây giảm tầm nhìn xấu. Ngoài việc chuyển hướng hạ cánh, hoãn hủy chuyến, còn rất nhiều các chuyến bay nội địa khác của các hãng hàng không cũng bị ảnh hưởng dây chuyền như phải bay chờ, thay đổi thời gian cất cánh tại sân bay xuất phát do thời tiết xấu tại sân bay đến gây thiệt hại không nhỏ cho các hãng.

Hàng loạt chuyến bay phải hủy, hoãn, đổi hướng do ảnh hưởng bởi sương mù, mưa phùn, mây thấp

Với sự phát triển của khoa học công nghệ, ngày nay việc dự báo khả năng xuất hiện các hiện tượng thời tiết bất thường ngày càng chính xác hơn. Đối với hoạt động hàng không ở nước ta, công tác dự báo khí tượng cũng đã đạt được rất nhiều thành công và thành tựu đáng kể. Mỗi sân bay đều có tiêu chuẩn riêng về tầm nhìn, trần mây dành cho các điều kiện cất và hạ cánh khác nhau. Đặc biệt, công tác dự báo, tư vấn thời tiết xấu liên quan đến các hiện tượng mưa phùn, mây thấp, sương mù đã được những người làm khí tượng đặc biệt quan tâm và ngày càng nỗ lực để chất lượng dự báo đạt hiệu quả cao.

Trần Thị Thu Hà