Trung tâm ARO/AIS Tân Sơn Nhất tiến tới quản lý tin tức hàng không

Trung tâm Thông báo tin tức hàng không (Trung tâm TBTTHK) đang từng bước thực hiện Đề án “Phát triển Trung tâm TBTTHK đến năm 2020, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, việc chuyển đổi từ Dịch vụ Thông báo tin tức hàng không (AIS) sang Quản lý tin tức hàng không (AIM) là một trong những nhiệm vụ chính cần thực hiện để đáp ứng theo yêu cầu của cộng đồng quốc tế, phù hợp với tiến độ chuyển đổi của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và thực tế tại Việt Nam.

Để kiện toàn, thống nhất bộ máy tổ chức cung cấp dịch vụ và hoàn thiện mô hình tổ chức, ngày 01/07/2017 bộ phận ARO/AIS tại các sân bay Nội Bài, Đà Nẵng, Cam Ranh và bộ phận ARO tại sân bay Tân Sơn Nhất được chuyển từ các công ty Quản lý bay khu vực về Trung tâm TBTTHK. Ngày 20/04/2018, Trung tâm ARO/AIS Tân Sơn Nhất thuộc Trung tâm TBTTHK - Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam được thành lập theo Quyết định số: 165/QĐ-HĐTV trên cơ sở tổ chức lại Đội Thủ tục bay Tân Sơn Nhất và Phòng Thông báo tin tức hàng không Tân Sơn Nhất. Trung tâm ARO/AIS Tân Sơn Nhất là cơ sở trực tiếp chịu trách nhiệm cung cấp dịch vụ Thủ tục bay và Thông báo tin tức hàng không (ARO/AIS) tại Cảng hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất. Dịch vụ ARO/AIS là một trong những dịch vụ đảm bảo hoạt động bay, được cung cấp để nhận, phát điện văn liên quan đến Dịch vụ không lưu và các kế hoạch bay không lưu nộp trước khi tàu bay khởi hành; chịu trách nhiệm cung cấp bản tin trước khi bay và xử lý tin tức sau chuyến bay.

Thay vì cung cấp các sản phẩm dạng bản giấy như hiện tại, Quản lý tin tức hàng không - AIM tập trung vào dữ liệu, trong đó công nghệ thông tin được sử dụng trong quản lý tin tức. Do đó, cần phải đầu tư Hệ thống AIM dựa trên mô hình trao đổi dữ liệu hàng không AIXM phiên bản 5.1 hoặc phiên bản cao hơn, xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử về địa hình và chướng ngại vật hàng không (eTOD), phát hành các sản phẩm dạng mới như sơ đồ điện tử (eCHART), NOTAM số (dNOTAM), bản thông báo tin tức trước chuyến bay tích hợp (iPIB) và thực hiện chia sẻ dữ liệu với các quốc gia trên thế giới.

Hiện nay tại Trung tâm ARO/AIS Tân Sơn Nhất đã áp dụng quy trình làm thủ tục bay từ xa cho các chuyến bay khởi hành từ sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đối với các hãng hàng không Vietnam Airlines, Jetstar Pacific và Vietjet Air. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các hãng hàng không trong việc làm thủ tục bay, đảm bảo chính xác, kịp thời và đầy đủ thông tin. Tuy nhiên, bản thông báo tin tức trước chuyến bay PIB hiện tại chỉ chứa đựng các NOTAM còn hiệu lực liên quan đến chuyến bay, chưa chứa đựng những tin tức tích hợp khác như khí tượng, quản lý luồng không lưu...

Trong tương lai, hệ thống AIM sẽ có nhiều chức năng hơn để đáp ứng yêu cầu về Kế hoạch bay (FPL) của người khai thác, ví dụ như kết hợp tin tức cảnh báo, tự động điền địa chỉ cơ quan không lưu dựa trên lộ trình bay; có khả năng trao đổi, chia sẻ dữ liệu bay theo mô hình trao đổi dữ liệu chuyến bay FIXM; đáp ứng yêu cầu tích hợp các loại dữ liệu theo mô hình tiêu chuẩn để cung cấp cho các hệ thống ATM.

Đặc biệt, hệ thống AIM còn đáp ứng được yêu cầu về khởi tạo Bản thông báo tin tức trước chuyến bay tích hợp (iPIB) bao gồm, không giới hạn các tin tức tích hợp liên quan đến: AIS (NOTAM, SNOWTAM, ASHTAM, BIRDTAM....); ARO (Kế hoạch bay và điện văn liên quan đến FPL); MET (METAR, SPECI, TAF C, TAF T, SIGMET, AIRMET, GAMET); tin tức về quản lý luồng (ATFM: CRAM, AIM, ANM); hoặc các tin tức khác, theo yêu cầu. Việc soạn PIB trên hệ thống AIM có nhiều tiêu chí lựa chọn, phong phú, đa dạng, đáp ứng các yêu cầu chi tiết của người khai thác, tiết kiệm và hiệu quả.

Giao diện hệ thống AIM trong tương lai

Hệ thống Quản lý tin tức hàng không AIM là hệ thống mới, phức tạp, đa dạng về chức năng, đòi hỏi người khai thác vừa có kiến thức về chuyên môn, vừa hiểu biết về các hệ thống công nghệ, các khái niệm mới nên để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi, hiện tại 100% nhân viên của Trung tâm đã được tham gia khóa huấn luyện “Chuyển đổi AIS-AIM cơ bản” do Trung tâm TBTTHK tổ chức nhằm giới thiệu các kiến thức, lộ trình liên quan đến chuyển đổi từ dịch vụ Thông báo tin tức hàng không (AIS) sang quản lý tin tức hàng không (AIM).

Trong tương lai, việc huấn luyện chuyên sâu sẽ được thực hiện cho tất cả các đối tượng là cán bộ, nhân viên khai thác và cả nhân viên kỹ thuật, bao gồm huấn luyện chuyên sâu tại Nhà máy (Factory training) và huấn luyện tại chỗ (On-site training) để đảm bảo người khai thác có thể khai thác tốt hệ thống ngay khi được Cục HKVN phê chuẩn.

Tố Anh