Trung tâm Cảnh báo thời tiết tham gia Thử nghiệm của Trung tâm tư vấn tro bụi núi lửa VAAC Darwin và Tokyo

Trong khoảng từ 08 giờ 00 - 10 giờ 00 ngày 26/06/2025, Trung tâm Cảnh báo thời tiết đã tham gia thực hiện chương trình thử nghiệm Back-up Test của Trung tâm Tư vấn tro bụi núi lửa (VAAC) Darwin và Tokyo. Kết quả việc thử nghiệm thực hiện bảo đảm tuân thủ về thời gian, cách thức, đúng tiến trình cũng như các nội dung yêu cầu do các VAACs thông báo.

Trong khuôn khổ hoạt động của ICAO khu vực liên quan đến Tư vấn về Mây tro bụi núi lửa, năm 2025 Cơ quan khí tượng Nhật Bản phối hợp với Cơ quan khí tượng Úc đã xây dựng kế hoạch, chương tình thử nghiệm (Back-up Test) giữa VAAC Tokyo và VAAC Darwin và gửi thư mời tới các Cơ sở cảnh báo thời tiết (MWO) trong khu vực tham gia nhằm thông báo về đợt thử nghiệm chức năng dự phòng hỗ trợ giữa hai VAACs.

Tại Việt Nam, Trung tâm Cảnh báo thời tiết thuộc Trung tâm Khí tượng hàng không, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) là đầu mối theo dõi, tiếp nhận điện văn tư vấn, cảnh báo tro bụi núi lửa từ Trung tâm Tư vấn tro bụi núi lửa (VAAC) Tokyo và Darwin.

Quá trình thực hiện Back-up Test được triển khai tuân thủ nghiêm ngặt theo đúng nội dung, cách thức, quy trình do hai Trung tâm VAAC yêu cầu. Nhiều tình huống được đưa ra nhằm đánh giá khả năng thích ứng của các MWOs. 

Trước mối nguy hiểm từ tro bụi núi lửa gây ra, ngành hàng không đã triển khai nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu rủi ro, một trong những giải pháp quan trọng nhất chính là thiết lập các Trung tâm Tư vấn tro bụi núi lửa (VAACs) và phân vùng trách nhiệm trên toàn cầu do ICAO điều phối. 

Các VAACs sử dụng nguồn dữ liệu vệ tinh, radar tiên tiến và báo cáo từ tàu bay để giám sát, cảnh báo sớm, tư vấn và dự báo mức độ ảnh hưởng của hoạt động núi lửa trong khu vực trách nhiệm, giúp hãng hàng không đưa ra ứng phó phù hợp như điều chỉnh lịch bay, đường bay,... nhằm giảm thiểu rủi ro. 

Tại Việt Nam, FIR Hà Nội và một phần FIR Hồ Chí Minh thuộc vùng trách nhiệm của VAAC Tokyo (Nhật Bản); phần còn lại của FIR Hồ Chí Minh thuộc vùng trách nhiệm của VAAC Darwin (Úc).

Nhằm đảm bảo quá trình chuyển giao, tiếp nhận trách nhiệm giữa các Trung tâm VAACs khi có mây tro bụi núi lửa đi vào vùng trách nhiệm được thông suốt, kịp thời và chính xác, hàng năm các VAACs xây dựng kế hoạch, chương trình thử nghiệm “Back-up Test” giữa các VACCs và gửi thư mời tới các Cơ sở cảnh báo thời tiết (MWO) trong khu vực tham gia. Chương trình này độc lập, không liên quan đến VA SIGMET test.

Tro bụi núi lửa là một trong những mối nguy hiểm hàng đầu đối với ngành hàng không. Một vụ núi lửa phun trào, có thể đẩy hàng tấn tro bụi lên bầu khí quyển với độ cao có thể lên đến 9000-12000m và lan rộng đến hàng nghìn km2, do vậy, nó không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động bay ở quy mô quốc gia mà còn có thể gây tê liệt ngành vận tải hàng không trên quy mô khu vực, thậm chí toàn cầu. Do đó, việc tích cực tham gia chương trình thử nghiệm không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc thể hiện uy tín của ngành dịch vụ Khí tượng hàng không Việt Nam mà còn khẳng định vai trò trách nhiệm của Việt Nam trong ngành hàng không khu vực và quốc tế.

TT04