VATM tham gia “Hội thảo đánh giá năng lực sân bay và vùng trời” do ICAO khu vực Châu Á-Thái Bình Dương tổ chức

Từ ngày 02 đến ngày 05 tháng 6 năm 2025, đoàn công tác của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) đã tham dự Hội thảo “Đánh giá năng lực sân bay và vùng trời” do Văn phòng ICAO khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tổ chức tại Indonesia. Hội thảo quy tụ 87 đại biểu đến từ 12 quốc gia, vùng lãnh thổ và 4 tổ chức quốc tế, trong đó có sự góp mặt của các chuyên gia hàng đầu đến từ ICAO, FAA (Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ) và EUROCONTROL (Cơ quan quản lý không lưu châu Âu).
 

Hội thảo tập trung trao đổi xoay quanh ba nội dung trọng tâm: phối hợp ra quyết định (CDM) tại sân bay và vùng trời, các mô hình tiên tiến trong đánh giá năng lực không phận và sân bay, cùng với các công cụ, quy trình hiệu quả trong quản lý luồng không lưu (ATFM). Đây là dịp quan trọng để các quốc gia trong khu vực chia sẻ kinh nghiệm, tiếp cận các giải pháp kỹ thuật hiện đại và thúc đẩy hợp tác nhằm nâng cao năng lực khai thác trong điều kiện hạ tầng ngày càng chịu nhiều áp lực.
 

Một trong những chủ đề nổi bật của hội thảo là vai trò thiết yếu của phối hợp ra quyết định tại sân bay (A-CDM). Trong bối cảnh hoạt động khai thác ngày càng phức tạp, việc chia sẻ thông tin chính xác, đồng bộ giữa các bên liên quan, từ hãng hàng không, đơn vị phục vụ mặt đất đến kiểm soát viên không lưu, trở thành yếu tố then chốt nhằm tối ưu quy trình quay vòng tàu bay, giảm thiểu chậm trễ và nâng cao hiệu quả vận hành. A-CDM không chỉ như một giải pháp công nghệ, mà còn là một triết lý vận hành hiện đại hướng đến sự minh bạch, phối hợp và hiệu suất cao hơn tại các cảng hàng không.

Về mặt đánh giá năng lực sân bay, các phương pháp của FAA và EUROCONTROL đã mang đến cái nhìn toàn diện. Đặc biệt, Phương pháp đánh giá và cải thiện năng lực sân bay (ACAP - Airport Capacity Assessment and Improvement) của EUROCONTROL cung cấp một quy trình bài bản trong việc đánh giá năng lực từ đường cất hạ cánh, sân đỗ, đường lăn đến vùng tiếp cận (TMA), bao gồm cả yếu tố con người và quy trình vận hành khai thác. Cùng với đó, công cụ giám sát năng lực theo thời gian thực CCPM (Continuous Capacity and Performance Monitoring) cũng nhận được nhiều quan tâm nhờ khả năng thu thập và phân tích dữ liệu từ ADS-B và hệ thống giám sát mặt đất, giúp nhà khai thác đưa ra quyết định điều phối kịp thời, chính xác. Các chuyên gia cũng giới thiệu giải pháp giảm thời gian chiếm dụng đường cất hạ cánh như xây dựng đường lăn thoát ly nhanh có thể giúp tăng năng lực khai thác đường cất hạ cánh. 
 

Đối với nội dung năng lực vùng trời và phân khu, phương pháp phân tích năng lực (CAPAN - Capacity ANalysis) của EUROCONTROL được giới thiệu như một công cụ mô phỏng hiện đại, cho phép đánh giá năng lực phân khu dựa trên khối lượng công việc thực tế của Kiểm soát viên không lưu (KSVKL). Với giả định mức tải công việc tối ưu là 70% tổng thời gian làm việc, CAPAN cho phép tái cấu trúc vùng trời một cách khoa học, đồng thời phân bổ nhân lực hợp lý hơn. Bên cạnh đó, hội thảo còn chia sẻ các mô hình của FAA, Brazil và Ả Rập Xê Út - minh chứng cho tính đa dạng và linh hoạt trong cách tiếp cận xác định năng lực vùng trời. Các giải pháp như phân tầng không phận (sector stratification) và áp dụng vùng trời bay tự do theo yêu cầu (Free Route Airspace - FRA) cũng được nêu bật như những hướng đi chiến lược để tối ưu hoá luồng không lưu và giảm thiểu xung đột.
 

Trong lĩnh vực ATFM, các công cụ như Chương trình trì hoãn tại sân (Ground Delay Program-GDP), Chương trình luồng không phận (Airspace Flow Program - AFP) và Quản lý tàu bay hạ cánh (Arrival Manager - AMAN) được trình bày cụ thể, minh họa vai trò trong việc cân bằng nhu cầu và năng lực, đặc biệt trong điều kiện thời tiết xấu hoặc lưu lượng hoạt động bay cao đột biến. Giải pháp tích hợp giữa Kế hoạch hoạt động sân bay (AOP) và kế hoạch hoạt động mạng lưới (NOP) của EUROCONTROL cũng được đánh giá là bước tiến mới trong xử lý chậm trễ dây chuyền, góp phần nâng cao tính phối hợp và khả năng dự báo giữa các bên liên quan.

Tham dự hội thảo, đoàn công tác VATM đã tích cực thảo luận, trao đổi kinh nghiệm đánh giá năng lực, dự đoán nhu cầu hoạt động bay và thực hành ATFM với các đại biểu Quốc tế. Hội thảo lần này là cơ hội quan trọng để VATM cập nhật xu hướng phát triển và chuẩn mực quốc tế trong lĩnh vực điều hành bay. Thông qua việc tiếp cận công cụ, phương pháp hiện đại như CAPAN, ACAP, CCPM, cũng như các giải pháp ATFM và A-CDM, góp phần xây dựng một hệ thống quản lý bay hiện đại, an toàn, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh chóng của ngành hàng không.. 

Phòng Nghiệp vụ ATFM