Khí hậu Việt Nam khá phức tạp vì lãnh thổ Việt Nam hẹp ngang chạy dài theo phương kinh tuyến tiếp giáp với Thái Bình Dương, lại nằm hoàn toàn trong vùng nội chí tuyến của bán cầu Bắc, những điều kiện đó đã tạo thành khí hậu Việt Nam với nhiều nét độc đáo mà không một nơi nào trên thế giới có được. Do lãnh thổ chạy dài theo phương kinh tuyến nên cũng dẫn tới hệ quả thời tiết cũng vô cùng đặc sắc của 3 vùng Bắc, Trung, Nam cũng khác nhau.

Một góc sân bay Nội Bài trước cơn mưa mùa hạ

Hệ thống thời tiết gây hiện tượng “mưa ngâu” ở miền Bắc xảy ra vào thời kỳ tháng 7, tháng 8 là do hoạt động của rãnh thấp xích đạo. Hàng năm vào thời kỳ này rãnh xích đạo hoạt động ở Bắc Ấn Độ dương, bán đảo Đông Dương và Biển Đông. Trong mùa này áp thấp Ấn Miến và áp thấp biển đông xuất hiện, đó là sự thể hiện cụ thể của rãnh xích đạo trên bản đồ thời tiết hàng ngày.

Hình thế mặt đất của dải hội tụ nhiệt đới có trục vắt ngang qua Bắc Bộ

Khi rãnh xích đạo rời xa xích đạo khí tượng thì trong rãnh thường có hoàn lưu khép kín, lúc đó thời tiết thường rất xấu, sự phân bố mây và mưa thường tập trung thành dải ở 2 rìa đường hội tụ trong rãnh, dải hội tụ đó thường gọi là dải hội tụ nhiệt đới. Phía bắc dải này là tín phong đông bắc đến đông thổi từ rìa phía nam của áp cao cận nhiệt đới Bắc bán cầu, còn rìa phía nam là tín phong tây nam vốn có nguồn gốc là tín phong đông nam, thổi từ áp cao Nam bán cầu sau khi vượt xích đạo chịu tác dụng của lực Coliolis sinh ra. Hệ quả thời tiết của dải hội tụ nhiệt đới ảnh hưởng đến miền Bắc trong thời gian này là trong ngày có mưa dông, dông xảy ra bất kỳ thời gian nào trong ngày nhiều khi mưa dầm kéo dài liên miên mấy ngày liền.

Ảnh mây dông tại sân bay Thọ Xuân ngày 22/8/2019

Kiểu thời tiết ‘mưa ngâu’ thời kỳ này đã mang lại trữ lượng nước khá lớn cho cả khu vực Bắc Bộ. Đợt mưa diện rộng gần đây bắt đầu từ ngày 20 tháng 8 đến ngày 23 tháng 8. Qua các số liệu quan trắc sân bay thì tất cả các sân bay thuộc khu vực miền Bắc từ sân bay Đồng Hới trở ra đều có mưa dông. Trong đó sân bay Thọ Xuân có thời gian dông mưa kéo dài nhất từ 7h30 sáng 20/8 đến 17h chiều. Tuy nhiên các chuyến bay đến và đi của các sân bay miền Bắc vẫn an toàn và hiệu quả.

Hình thế mặt đất của dải hội tụ nhiệt đới có trục vắt ngang qua Bắc Bộ

Mặc dù công tác dự báo ngày càng khó khăn do nhiều nguyên nhân như biến đổi khí hậu, công cụ dự báo chưa đầy đủ vv…  nhưng chúng tôi, những người làm công tác dự báo khí tượng sân bay, luôn mong muốn là một mắt xích không thể tách rời của năm dịch vụ: ATS, AIS, CNS, MET, SAR, đảm bảo cho các chuyến bay cất hạ cánh an toàn.

                                                                                                   Phạm Thị Thúy