CANSO ban hành Tài liệu Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn - Ấn bản 2024

Các Nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay (ANSP) đóng vai trò quan trọng trong ngành hàng không, đòi hỏi họ phải giảm thiểu các rủi ro xung đột giữa các tàu bay và giữa tàu bay với mặt đất, đồng thời cung cấp các dịch vụ hiệu quả. Đối với mọi ANSP – dù là do Nhà nước hay một tổ chức thương mại điều hành thì an toàn luôn phải là ưu tiên hàng đầu khi cung cấp các dịch vụ quản lý không lưu. 

Yêu cầu trên đòi hỏi một cách tiếp cận chính thống và chủ động nhằm xác định các mối nguy hiểm, phân tích rủi ro và triển khai các biện pháp kiểm soát hợp lý. Cách tiếp cận này đòi hỏi phải xác định hợp lý cơ cấu tổ chức, các chính sách, thực hành và văn hóa của tổ chức. Nhu cầu về một khuôn khổ trong đó các ANSP có thể quản lý an toàn đã được nhìn nhận ở phạm vi quốc tế và qua hàng loạt các quy định nội địa với số lượng ngày càng tăng lên. Phụ ước 19 của ICAO (Annex 19) chủ đích đưa ra các tuyên bố chung mà theo đó việc tuân thủ cần được kiểm tra, nhưng không đưa ra một lộ trình mà các ANSP có thể sử dụng để dẫn dắt một văn hóa cải thiện liên tục. 
Từ thực tiễn đó, vào năm 2009, CANSO đã ban hành ấn bản đầu tiên  của Tài liệu Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn (Standard of Excellence in Safety Management Systems – SoE in SMS) với sự hợp tác của EUROCONTROL. Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn vận dụng kinh nghiệm của các thành viên CANSO để xây dựng một khuôn khổ nhằm giúp các ANSP liên tục cải thiện những nỗ lực của mình để quản lý an toàn. 

Ấn bản 2024 (công bố tháng 03/2025) của tài liệu đã được điều chỉnh xuyên suốt trên cơ sở rà soát chi tiết giữa CANSO, EUROCONTROL và các ANSP tham gia. Việc điều chỉnh này nhằm: 
  (1) Phù hợp với Ấn bản thứ 2 Phụ ước 19 của ICAO về Quản lý an toàn; 
  (2) Phản ánh các phản hồi nhận được từ các ANSP và các chủ thể khác trong ngành;
  (3) Tổng hợp những phát triển mới nhất trong tư duy và thực hành quản lý an toàn. 
Những thay đổi này giúp cho Tài liệu Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn phù hợp với các quy tắc quốc tế và thực hành tốt nhất.

Tài liệu đưa ra lộ trình chi tiết mà ANSP có thể đi theo nhằm xây dựng một Hệ thống quản lý an toàn tương thích với (thậm chí vượt trên) các yêu cầu quốc tế bắt buộc được đưa ra trong Phụ ước 19 của ICAO. Tài liệu cũng mang đến cho các ANSP sự linh hoạt trong việc xây dựng một Hệ thống quản lý an toàn phù hợp với quy mô và độ phức tạp trong hoạt động khai thác của mình.  Tuy nhiên, cần lưu ý rằng CANSO khuyến nghị chứ không bắt buộc các ANSP sử dụng Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn như một hướng dẫn. 
Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn được đo lường hàng năm thông qua một bảng câu hỏi đo lường Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn. Việc trả lời bảng câu hỏi này được các đánh giá viên của EUROCONTROL điều tiết và được bảo mật nghiêm ngặt. Khi tham gia vào quá trình này, các ANSP có thể đối chiếu mình với tiêu chí tham chiếu toàn cầu và tiếp cận được các thông tin từ các ANSP khác mà sẵn sàng chia sẻ hiểu biết của họ, nhằm nâng cao chất lượng Hệ thống quản lý an toàn của chính mình. Các ANSP cũng cần lưu ý rằng, Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn không phải là một kiểm tra tuân thủ (compliance audit) do nhóm rà soát không thể rà soát hồ sơ tài liệu để kiểm tra sự tuân thủ, theo đó, việc hoàn thiện trả lời bảng câu hỏi không thể đảm bảo tuyệt đối một sự kiểm tra thành công. 

Tiêu chuẩn vượt trội trong Hệ thống quản lý an toàn củng cố cho một thông điệp rõ ràng được nhấn mạnh trong Kế hoạch an toàn hàng không toàn cầu (GASP) và Hướng dẫn Quản lý an toàn của ICAO, đó là: việc đạt được mức độ phát triển cao nhất của Hệ thống an toàn là một quá trình dài hạn và phải tiến hành một cách thận trọng, từng bước một. 

Cá nhân và tổ chức quan tâm có thể nghiên cứu nội dung chi tiết tài liệu tại đây . 

Vũ Uyên (Theo CANSO)